บทที่3 "ราษฎรมีโอกาสเห็นเราเพียงครั้งเดียว ให้เห็นเราหน้าบึ้งไม่ดี" บันทึกส่วนพระองค์ระหว่างสมเด็จพระญาณสังวร กับในหลวง ร.9

เรื่อง "การปฏิบัติพระองค์"
บันทึกส่วนพระองค์ ในสมเด็จพระญาณสังวร

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว :

การปฏิบัติพระองค์ให้เหมาะเป็นการยาก  ต้องทำสองอย่างพร้อมๆ กัน  อย่างหนึ่งต้องให้มีภาคภูมิ  อีกอย่างต้องให้สุภาพ มิให้เป็นหยิ่งหรือที่เรียกกันว่า “เบ่ง”  และในสมัยประชาธิปไตยก็ต้องให้เหมาะสม เข้ากันได้กับประชาชน

สมเด็จพระสังฆราช :

ตามที่ได้ฟัง ได้ยินแต่เสียงชื่นชมในพระบารมี

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว :

ต้องคอยสังเกตเป็นบทเรียนและแก้ไขเรื่อยมา  เมื่อคราวเสด็จภาคอีสาน  วันหนึ่งเหนื่อยมาก หน้าบึ้ง  กลับที่พักแล้วก็นึกขึ้นได้ว่า ราษฎรได้มีโอกาสเห็นเราเพียงครั้งเดียว ให้เขาเห็นหน้าบึ้งไม่ดี  ต่อจากนั้น ถึงจะเหนื่อยมากก็ต้องพยายามไม่ทำหน้าบึ้ง ต้องทำชื่นบาน

กำลังใจ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว :

เมื่อคราวเสด็จทางภาคใต้  วันหนึ่งไม่สบาย  แต่ถ้างด ไม่ไป ก็จะเสียหาย  ต้องไป  ครั้นไปแล้วกลับมาก็สบายดี  จะเป็นเพราะกำลังใจใช่ไหม ?

สมเด็จพระสังฆราช :

(ทูลรับ แล้วทูลว่า)  ฝึกบ่อยๆ กำลังใจจะมากยิ่งขึ้น

เรื่องเล่านี้ มาจาก บันทึกส่วนพระองค์ ในสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (สุวัฑฒนมหาเถระ) บันทึกเมื่อวันที่ ๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๐๕, หนังสือ “ธรรมหฤทัยในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว”, บรรณาธิการโดย รศ. สุเชาว์ พลอยชุม

จะเห็นได้ว่าหลายครั้ง ไม่ว่าจะทรงเหน็ดเหนื่อย ตรากตรำพระวรกายเพียงใด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็ไม่ทรงลืมที่จะ "ปฏิบัติธรรม" ไปพร้อมๆ กับการทรงงาน และสิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ทรงห่วงใยความรู้สึกของราษฎรมากกว่าพระองค์เองเสมอ